Bersama, een (kook)boek om te koesteren

Bersama betekent ‘samen’, wist je dat? Het is een woord dat iets bij mij oproept. Diepste gevoelens komen dan omhoog vanuit mijn hart. Het doet mij denken aan vroeger. Toen we samen met de hele familie bij Oma en Opa in Zuilen (wijk in Utrecht) gingen eten. Elke week. Op zondag. Dat was nog normaal destijds. De winkels waren niet open, zondag was nog een soort van rustdag. En dan? Ging je naar Oma en Opa.

Samen… Bersama

Aaaah. Herinneringen aan de heerlijke geuren vanuit de keuken. Rond een uurtje of vijf met zijn allen aan tafel of op de bank, kris kras door elkaar heen. Het bord op schoot. Kroepoek en emping in van die grote Quality Street blikken trommels. Het was doodnormaal om op een zondag met elkaar samen te zijn. Tijd met elkaar door te brengen en … te eten. Samen… Bersama.

Soms zie je alleen aan de kaft al de potentie van een boek

Ook als ik naar de kaft van het nieuwste kookboek van Francis Kuijk – Bersama – kijk voel ik herkenning. De beweging in de foto. De hand die de lepel vastpakt. Zelfs de manier waarop is herkenbaar. Het is dat mijn moeder geen sieraden droeg, geen ringen. Anders had ik zo kunnen denken dat mama aan het genieten was van zo’n bord lekkers op de foto. Thee of water erbij. Die goede oude tijd. Soms zou ik willen dat we ernaar terug konden gaan. Nog even daar zijn met de hele familie, en dan met de kennis van nu.

Mijn ogen schieten vol

Mijn keel gaat dicht en mijn ogen schieten vol. Alleen al van het kijken naar het boek en het denken aan vroeger. Op de een of andere manier lijkt dat ineens met elkaar verbonden. Komt het door het Indisch zijn? Door de herinneringen? Of doordat we als mens zoveel afstand van elkaar moeten houden in deze tijd? Ineens mis ik het samen zijn, met familie, loved ones. Ook de situatie waarin we elkaar op die bewuste zondagen zagen vind ik heel bijzonder. Bij mijn Nederlandse Oma en Opa was het anders. Gingen we thee of koffie drinken. Zo’n mierzoet gebakje erbij eten, een petit four. Begrijp mij niet verkeerd. Dat was ook leuk.

Op zondag naar Oma en Opa gaan

Maar bij mijn Indische Oma en Opa? Was het echt gezellig. Druk. Er werd lekker gekletst. Al mijn ooms en tantes waren er ook. De een overschreeuwde bij wijze van spreken de ander. Ik had het gevoel dat alles mogelijk was, alles mocht. Misschien was dat helemaal niet zo, maar het is de sfeer die ik nu nog proef als ik eraan terugdenk. En als het etenstijd was? Dan zaten we met zijn allen bij elkaar. En genoten we samen (bersama) van het lekkers dat mijn Oma had gemaakt (en waar mijn moeder en haar zusjes vaak bij hadden geholpen). In dat kleine keukentje werd zoveel lekkers bereid.

De handen van mijn moeder

Verdriet. Ook dat komt bij mij op. Gemis, in positieve zin. In dit prachtige boek van Francis met de zó toepasselijke titel Bersama staan niet alleen heerlijke recepten, maar ook bijzondere, prachtige en emotionele herinneringen opgeschreven. Herinneringen die mij tot tranen roeren. Bijvoorbeeld het stukje over ‘iedereen kan koken’: “Eigenlijk waren wij als zusjes altijd al op een bepaalde manier de handen van mijn moeder“. Het brengt bij mij andere herinneringen naar boven en toch is het een bepaalde herkenbaarheid dat mij raakt.

“Zo had ik dat met jou moeten doen“

Bijvoorbeeld toen mama nog regelmatig bij ons kwam om een dag met Mila door te brengen en daarbij mij te ontlasten. Met haar te spelen, rond te rennen en buiten te wandelen. Heel liefdevol. En tegelijkertijd zo anders dan hoe ze het vroeger met mij had gedaan. Voor haar overlijden hebben we het daar nog weleens over gehad. Een heel emotioneel moment. Ik begreep en begrijp het. Ze was gewoon zó jong (21 jaar) toen ze mij kreeg. De tijden waren anders. Maar toen ze zei: “Zoals ik met Mila ben, zo had ik dat ook met jou moeten doen“, kreeg ik het te kwaad. Ik zou en zal het haar absoluut nooit kwalijk nemen. Want het is zoals het is. Maar op dat moment kwam het wel binnen.

Ze was zo trots op mij

En dat bedoelde ik eigenlijk niet eens te zeggen. Ik wilde vertellen over hoe trots mijn moeder op mij was dat ik – volgens haar – “hatseflats” zulke lekkere maaltijden in elkaar kon zetten. Ik was toen al het ‘aardappels, vlees, groente’-verhaal beu – zoals ik dat jaren daarvoor had gedaan – en ik probeerde meer uit. Uit de Allerhande, of andere online recepten van foodbloggers. Ze zou mij nu eens moeten zien (en dat doet ze ook, daar ben ik van overtuigd). Ik draai tegenwoordig mijn hand niet meer om voor recepten uit kookboeken als Falastin, Indorock en nog veel meer. Ik heb een goede grillpan gekocht, kijk met een schuine blik naar bijzondere messen en groei hierin verder. Ondanks of misschien zelfs juist door corona.

Bij Baru Belanda begon het te kriebelen

Alleen zou ik mij nóg meer willen richten op Indische gerechten. Aangewakkerd door het kookboek Baru Belanda van Pascal Jalhay begon het te kriebelen. Onlangs heb ik zelfs twee keer een Indonesische kookworkshop bij Stanly van Ruma Rasa gevolgd. En toen ging ik los. Ik wil meer. En ga meer doen. Enige puntje is dat we bij ons geen grote toko met dito assortiment in de buurt hebben, wat ervoor zorgt dat ik bij bepaalde recepten (nu nog) moet afhaken. Je kan best veel bij je lokale supermarkt halen, maar dingen als kaffirlimoenblaadjes, kemirinoten, geraspte kokos en laoswortel vind je daar niet zo snel.

Bersama, een boek om te koesteren

Maar niet getreurd, Bersama zorgt ervoor dat ik ook die horde ga nemen. Het hele (kook)boek ademt een sfeer uit waar ik blij van word (en als ik uiteindelijk meer gerechten hieruit ga maken, dan mijn gezin ook). Het boek roept om regelmatig gebruikt te worden. Dat er vetvlekken op de bladzijdes komen. Extra aantekeningen van mij over eventuele aanpassingen (in potlood, dat dan weer wel) als ik een gerecht heb gemaakt. En toch ook een boek dat ik vaker erbij zal pakken als ik mij wil laven aan het Indische. Aan de mooie korte verhalen en herinneringen tussendoor. Het raakt mij. En dat is tegelijkertijd de kracht van dit mooie boek. Eten en emotie, het is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Samen. Bersama…

Heb jij een bepaald (kook)boek wat je ‘aanraakt’ zoals Bersama dat bij mij doet?

Tot de volgende keer.

Rory Blokzijl

Dit mooie, dierbare (kook)boek wat je ook kunt lezen als een roman – zoals mijn moeder altijd deed – heb ik toegezonden gekregen